مقاله مدیریتی

درآمدی بر نظریه­ های تأثیر مدیریت استراتژیک منابع انسانی

 

چکیده

 

امروزه نیروی انسانی کلید بقا و سودآوری شرکت­ها به حساب آمده و محققین مدیریت دریافته­اند که توجه به عامل انسانی سبب رفع محدودیت­ها و کمبودهای فرآیند تولید خواهد شد. همانگونه که در جهت کاربری بهینه­ی عوامل مادی، وجود برنامه­ریزی استراتژیک و طولانی­مدت لازمست، برای استفاده بهینه از نیروی انسانی نیز باید به برنامه­ریزی استراتژیک پرداخت. تدوین استراتژی مدیریت منابع انسانی فرآیندی نظام­یافته برای طراحی برنامه­ی جامع، بلندمدت، هدفمند و ساختمند در حوزه کاربری منابع انسانی به شمار می­رود که از روش یگانه و منحصری تبعیت نمی­کند اما در این قلمرو نظریه­هایی مطرح شده­اند که می­کوشند تأثیر مدیریت منابع انسانی به شیوه­ی استراتژیک را تصریح نمایند. در تحقیق ادبیاتی حاضر، چنین نظریه­هایی مورد بررسی قرار می­گیرد تا چارچوبی بر طبق آنها جهت توسعه معیارهای سنجش مؤلفه­ای اثربخشی سازمانی و ایجاد مدلهای تجویزی مدیریت استراتژیک منابع انسانی تدوین گردد.

واژگان کلیدی: نظریه، تأثیر، مدیریت استراتژیک منابع انسانی (SHRM)، سودآوری، معیارهای سنجش، مدلهای تجویزی،
برنامه­ریزی استراتژیک.

 

مقدمه

 

بسیاری از محققین معتقدند که گسترش و اجرای استراتژی­های تدوین شده­ی منابع انسانی در ارائه خدمات و کالاهای با کیفیت و تحقق اهداف اجرایی، به سازمان­ها کمک می­کند. منابع انسانی به ویژه در مشاغل تخصصی به عنوان نیروی محرکه­ی طرح­های استراتژیک سازمان­ها مطرح می­شود که مدیریت آن نیازمند رویکردی استراتژیک می­باشد تا بدین ترتیب مجموعه­ای منسجم، کارآمد و اثربخش از سیاست­ها و برنامه­های فرایند مدیریت منابع انسانی سازمان حاصل آید. (قلی­پور، چهارمین کنفرانس بین­المللی مدیریت)

هدف اصلی مدیریت استراتژیک منابع انسانی خلق قابلیت استراتژیک از طریق تضمین این نکته است که سازمان از کارکنان ماهر، متعهد و باانگیزه برای تلاش در راستای دستیابی به مزیت رقابتی پایدار برخوردار می­باشد. علیرغم این نکته محققین هنوز در جستجوی یافتن نظریه­ی واحدی درباره مدیریت استراتژیک منابع انسانی می­باشند (Delery & Shaw, 2001). مدیریت استراتژیک منابع انسانی (SHRM) بعنوان الگوی برنامه­ریزی شده­ای از منابع انسانی (یعنی نیروی کار) و کاربرد مدیریت منابع انسانی و فعالیت­های لازم در جهت تحقق اهداف و مقاصد سازمانی تعریف شده است. (McMahan et al, 1999)

(2005) Werbel & DeMarie در تحقیقات خود اعلام داشتند که SHRM بر (هم محورسازی) اقدامات سازگار داخلی در حوزه مدیریت منابع انسانی (HRM) تمرکز می­یابد تا سبب ایجاد دانش، مهارت و توانمندی­های کارکنان شود و در نهایت از استراتژیهای رقابتی و تحقق اهداف سازمانی پشتیبانی بعمل آورد. SHRM به تدریج اهمیت بیشتری می­یابد چرا که مدیریت استراتژیک در اقتصادِ مبتنی بر دانش تأکید می­کند که کارکنان اجزاء اصلی تحقق مزیت رقابتی را تشکیل می­دهند.

(2005) Chadwick معتقد است که در سال­های اخیر SHRM مورد توجه فراوانی بویژه در حوزه مدیریت منابع انسانی، روابط صنعتی و رفتار سازمانی قرار گرفته است. نظریه­های جدید SHRM از دو جهت با تحقیقات کلاسیک HRM متمایز هستند:

1- رویکرد در سطح سیستم سازمانی نسبت به HRM.

2- توجه به تأثیرات HRM بر عملکرد شرکت.

اما معمولاً مفهوم استراتژی شرکت در برگیرنده­ی تحقیقات SHRM نمی­باشد.

بر طبق نظر (2001) Chung، «نظریه نقش» می­تواند چارچوب نظری و مفهومی ارزشمندی را برای مطالعه رفتار فردی در سازمان عرضه کند و نقش­ها مرزهایی را میان افراد و سازمان­ها پدید می­آورند. نظریه­ی رفتار در نقش را بدین ترتیب می­توان در جهت افزایش درک اقدامات  HRM به کار برد که در نهایت از این درک می­توان در جهت بهینه­سازی استراتژیک مدیریت HRM بهره گرفت.

(2007) Stone et al در حوزه مدیریت استراتژیک منابع انسانی بر ارزش­های فرهنگی تأکید می­ورزند. این محققین ابعاد مختلفی از رابطه فرهنگ با مؤلفه­های مدیریت منابع انسانی را مورد بررسی قرار می­دهند از جمله فرآیندها و اقدامات جذب نیرو، ادراکات کارکنان از مشخصه­های شغلی، گزینش، آموزش، معیارهای عملکردی، بازخورد، حقوق و دستمزد و طرح­های تشویقی. این محققین دریافتند که فرهنگ، واسطۀ رابطه میان فرآیندها و اقدامات HRM و اثربخشی آنها می­باشد.

بر طبق نکات فوق­الذکر، هدف اصلی مقاله حاضر، ارائه نظری اجمالی به نظریه­های تائید مدیریت استراتژیک منابع انسانی و تدوین چارچوبی برای آنها می­باشد. به منظور تحقق این هدف، چندین دیدگاه نظریه­ای غنی از ادبیات SHRM استخراج می­گردند. سپس با تلفیق این نظریه­ها چارچوبی در جهت ارزیابی اثربخشی سازمانی و روابط اولیه SHRM مطرح می­شود.

برای دانلود متن کامل و ورد مقاله اینجا کلیک نمایید