مقاله مدیریتی

 

بررسی جایگاه خرد جمعی در تدوین استراتژی سازمان و شناسایی و وزن دهی عوامل اثرگذار بر آن

 

چکیده

امروزه حوزۀ مطالعه بسیاری از محققین سازمان و استراتژی، پیرامون علل بروز شکست سازمان ها در پیاده سازی  استراتژی ها و ارائه مجموعه راهکارهایی به منظور موفقیت در اجرای آن معطوف شده است. در پارادایم حاکم بر این حوزه، ضمن تائید و تاکیدی که بر جدایی فرآیند تدوین استراتژی از اجرای آن می شود، عواملی چون ادارۀ فرهنگ، گسترش حیطۀ کنترلی مدیران و... به منظور غلبه نسبی بر شکست ها توصیه می گردد. در این پژوهش تلاش می شود ضمن جمع آوری نگاه های پراکنده مطرح شده در خارج از پارادایم حاکم، به بررسی شرایط تلفیق فرآیند تدوین با اجرای استراتژی پرداخته شود. همچنین با معرفی خلق جمعی استراتژی به عنوان یک حرکت اثرگذار در شکل گیری استراتژی سازمان تحت شرایط خاص، به شناسایی، معرفی و اولویت بندی معیارهای اثرگذار در موفقیت آن  بپردازد. نتایج پژوهش نشان می دهد که از بین عوامل شناسایی شده، معیارهای موجد عدم اطمینان محیطی بیشترین وزن را در موفقیت شکل گیری استراتژی تدوین شده بصورت جمعی به خود اختصاص می دهند .

 

واژگان کلیدی

شکل گیری استراتژی،پیاده سازی استراتژی، عدم اطمینان محیطی ، حرکت استراتژیک ، خلاقیت و ایده پردازی، روش فازی

 

 

مقدمه

علیرغم صرف زمان و منابع مالی و انسانی نسبتا قابل توجهی که مدیران به منظور تدوین استراتژی های سازمان های خود صرف می کنند، اکثریت آنها یا از عدم اجرای استراتژی هایشان سخن به میان می آورند و یا از نتایج حاصله از اجرای آنها نا خرسندند. در مقاله ای که در مجله فورچون به قلم ((والتر کیچل))(1984) به چاپ رسید، این عدم موفقیت در حدود 90% تخمین زده شده است. در دسامبر سال 1999 در همین مجله، مقاله ای چاپ گردید که ادعا می نمود،70% دلیل شکست مدیران ارشد در آمریکا، نه بخاطر ضعف در فرموله کردن بلکه بدلیل عدم توفیق آنها در پیاده سازی استراتژی هایشان بوده است.

بزعم ((هنری مینتزبرگ))(2001)، چنین نگرانی هایی به تلاش زیاد از جانب مدیران به منظور به اتمام رساندن مرحلۀ اجرای استراتژی ها منجر گردیده است و حتی یک نسل از مشاوران مدیریت با توصیه هایی چون(( مدیریت فرهنگ سازمان)) و (( استحکام سیستم های کنترلی متناسب)) سعی در بهبود این وضعیت داشته اند. در واقع این شکست های نگران کننده مسیر تحقیقات مرتبط با سازمان و استراتژی را بدین سمت سوق داده است که توانایی اجرای استراتژی ها مهمتر از خود استراتژی ها انگاشته شود(کاپلان و نورتن)(2001). در این میان برخی از صاحبنظران ضمن طرح نگاهی متفاوت، مسئله واقعی را نه استراتژی بد، بلکه اجرای بد آن می دانند(همان).آنها ضمن معرفی مجموعه محدودیتهای اجرای استراتژی، آنها را در چهارگروه؛ موانع مربوط به عدم تخصیص منابع، موانع مربوط به عدم تعهد مدیریت، موانع مربوط به عدم همسویی کارکنان و موانع مربوط به عدم انتقال استراتژی طبقه بندی می نمایند(همان). نکته بسیار جالبی که از این تحقیقات قابل استخراج می باشد، حفظ وحتی تاکیدی است که محققین بر جدایی فرآیند تدوین استراتژی از اجرای آن دارند، بطوریکه تدوین استراتژی را جزئی از اختیارات مدیران ارشد و پیاده سازی آن را بر عهده مدیران میانی و کارکنان واحد های مختلف می دانند(همان).

بنظر می رسد که مشکل واقعی ممکن است فراتر از اینها باشد. چراکه اگر فرض کنیم با مدیریت تمامی این موانع، اگر یک استراتژی با شکست مواجه شود، درنهایت تدوین کنندگان استراتژی مجریان آنرا مقصر می دانند و مجریان را به دلیل عدم توجه به استراتژی های ابلاغ شده مواخذه می نمایند، این در حالی است که مجریان استراتژی نیز تدوین کنندگان را مورد سرزنش قرار می دهند که چرا استراتژیی که آنها تدوین نمودند در شرایطی که سازمان در آن قرار دارد قابلیت اجرا شدن و به نتیجه رسیدن ندارد. لذا  همانگونه که ((مینتزبرگ))(1998) بیان می دارد،هر شکست در اجرای استراتژی قطعا شکست در تدوین آن می باشد.

این درحالی است که برخی از محققین سازمان و استراتژی، مشکل شکست استراتژی ها را در فضایی خارج از پارادایم مطرح، جستجو می نمایند و مسئله واقعی را در جاییکه جدایی فرآیند تدوین استراتژی از اجرای آن رخ می دهد تعریف می کنند . در این پژوهش ضمن بررسی محتوایی جدایی یا ادغام فرآیند تدوین از اجرای استراتژی به گسترش موضوعی شرایطی می پردازیم که در آن مجریان استراتژی خود وظیفه تدوین استراتژی ها را در سازمان بر عهده می گیرند.

 

برای دانلود متن کامل مقاله اینجا کلیک نمایید