فرایند تحلیل شبکه ای

تدوین استراتژی یکپارچه زیست محیطی پارک جنگلی صفارود به روش ANP

چکیده: 

تحقیق حاضر به منظور دست یابی به شرایط مدیریت بهینه زیست محیطی انجام شده است. مطالعه در پارک جنگلی صفارود با وسعت حدود 55 هکتار که یکی از 270 پارک جنگلی طبیعی و دست کاشت ایران می باشد، انجام گرفته است. این پارک در شهرستان رامسر واقع شده است. روش کار استفاده از دو روش AHP و SWOT که از روش های روزآمد در مدیریت محیط زیست به شمار می آیند است. در ابتدا با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP بهترین و مناسب ترین کاربری از بین کاربری های پیشنهادی برای منطقه انتخاب شده است. سپس با استفاده از روش SWOT و بررسی های میدانی نقاط قوت و ضعف درونی منطقه و همچنین فرصت ها و تهدیدات بیرونی مشخص شدند. در نهایت استراتژی هایی جهت رفع نقاط ضعف و تهدیدات و همچنین تقویت نقاط قوت و فرصت های موجود اتخاذ شد. این استراتژی ها به ترتیب اولویت نمره دهی شده و در برنامه مدیریت یکپارچه زیست محیطی منطقه مدنظر قرار گرفتند.

کلید واژه: پارک جنگلی، SWOT، AHP، مدیریت یکپارچه

 

اگرچـه عوامـل و رویـدادهای مــوثر در فرهنگ و وضع اجتماعی مردم در گذشته سبب فرامـوش شـدن امـر تفـریح و عـدم توجـه بـه مشکلات آن گردیده است امـا آنـالیز نیروهـا و عوامل مربوط به تقاضای تفریح و تفرج در کشور نشان میدهد که این نیاز به سرعت رو به افزایش میباشد . از آنجا که هر پارک جنگلـی ظرفیـت مشخصی برای پذیرش گردشگر دارد، ورود بیش از حد بازدیدکنندگان سبب تخریب پارک میشود و به دلیل استفاده بیش از حـد ظرفیـت، اغلـب پارکهای جنگلی در معرض تخریب قرار دارند. همچنین نقشه دقیق اکثـر پـارکهـای جنگلـی، بهویژه پارکهای حاشیه جادهها و رودخانـههـا مشخص نیست در حالیکه محدودهی پارکهای جنگلی باید بهطورکلی مشخص و محصور باشد تا جلوی تجاوز و تخریب گرفته شـود. کمبـود اعتبار و نیروی انسانی متخصص و ماهر و نبود متولی شخصی مشکل اصلی پارکهای جنگلـی شمال کشور میباشد. همچنین روشهای مدون و مشخصی برای بازدیدکنندگان وجود ندارد. پارک جنگلـی صـفارود در 7 کیلـومتری جنوب غربی شهرستان رامسر قرار گرفتهاست. از نظر اداری جزو حوزه اداره کل منابع طبیعی غرب مازنـــدران، اداره منـــابع طبیعـــی رامـــسر و سرجنگلبانی رمک ولیماکش است. کل مساحت قابل توسعه برای پارک حدود 55 هکتار برآورد شده است. این پارک جنگلی هم اکنون با استفاده از روشهای سنتی قدیمی توسط شـرکت تعـاونی جنگل نشینی صفارود اداره میشود. اما با توجه به افزایش جمعیت منطقه و گوناگونی فعالیتهای اقتصادی و پیچیدگی و تنوع منابع اکولوژیک این منطقه بهنظر میرسد اعمال روش مدیریت کنونی پاسخگوی حفاظت منطقی و علمی از این منطقه نیست. گواه این واقعیت نیز آسیبهای فراوانی است که در سالهای اخیر به آن وارد آمده است. از اینرو بهنظر میرسد جهت مـدیریت کـارا و موثر، میبایست از روشهای علمی نوینی بهرهبرد که در سطح جهانی روزآمد و رایج است. در این میان روش 1 ANP از اقبال بیشتری برخـوردار- است و بهنظر میرسد باتوجه به ویژگیهای قابل توجه آن بتوان نظـام مـدیریتی متنـابهی جهـت مدیریت هرچه بهتر این منطقه بهوجود آورد. با توجه به تواناییها و پتانـسیلهـای اکولـوژیکی وتنوعزیستی موجود در منطقه، انجام این تحقیق در برنامه مدیریتی و حفاظتی از آن ضـروری و موثر به نظر میرسد. و باتوجه به اینکه این منطقه دارای پتانسیل فراوانی از نظر اکوتوریسم بوده و موقعیت خاصی را از نظر نزدیکی به دو پدیدهی کوه و دریا دارد، متاسفانه تاکنون هیچگونه تحقیق علمی در زمینهی مدیریت یکپارچـهی زیـست- محیطی در این منطقه صـورت نگرفتـه اسـت و همچنان این منطقه بـه روشـی سـنتی مـدیریت میشود لذا انجام این تحقیق در مـدیریت آتـی منطقه تاثیرگذار خواهدبود.

جهت دانلود متن کامل اینجا کلیک نمایید